پاییز 95
شمارۀ پاییز فصلنامۀ مدیریت داراییهای فیزیکی
در این شماره میخوانید:
چگونه با مدیریت داراییهای فیزیکی 10 کارخانه نسازیم؛ علی زواشکیانی، مرتضی ورمزیار
جک ولش، مدیرعامل شرکت جنرال الکتریک که در طول 20 سال حضور خود در این شرکت تحولی عظیم در آن به وجود آورد و ارزش GE را تا 4 هزار درصد افزایش داد، در بحران اقتصادی سال 2009 گفته بود که «شرکتها باید هزینههای خود را بیش از آنچه ممکن است، کاهش دهند». اما آیا کاهش هزینهها به هر قیمتی امکانپذیر است؟ در این مقاله تلاش میکنیم تا با معرفی شاخصهایی کاملتر از «دسترسپذیری» و ارتباط آن با «کیفیت» نشان دهیم که چگونه میتوان کاهش هزینهها را با افزایش تولید با «اصول حسابداری مدیریت» ترکیب کنیم. برای این منظور نخست با نمودار هزینههای سازمانها، نقطۀ سربهسری و سودآوری بنگاه آشنا میشویم و سپس شاخص «اثربخشی کلی تجهیزات» (OEE) را معرفی میکنیم.
تولید دیجیتال، انقلاب مجازی؛ برایان هارتمن، سوبو نارایانان، ویلیام پی کینگ
انقلاب دیجیتال بهموازاتی که رسانهها، امور مالی، محصولات مصرفی، بهداشت و دیگر عرصهها را متحول میکند، هماینک در حال فروریختن مرزهای تولید است. در واقع، انفجار دادهها و توانمندیهای رایانشی جدید، همگام با پیشرفتهای دیگر عرصهها نظیر هوش مصنوعی، اتوماسیون و روبوتیک، فناوری افزوده، و تعامل انسان و دستگاه، نوآوریهایی را پدیدار میکند که خود ماهیت تولید را هم دگرگون میکند. رهبران دانشگاهی و صنعتی همنظرند که فناوریهای تولید دیجیتال تمام پیوندهای زنجیرۀ ارزش تولید را متحول میکند، از تحقیق و توسعه و زنجیرۀ تأمین و عملیاتهای کارخانه گرفته تا بازاریابی، فروش و خدمات. پیوستگی دیجیتال بین طراحان، مدیران، کارگران، مصرفکنندگان و داراییهای فیزیکی صنعتی، ارزش عظیمی را آزاد میکند که دورنمای تولید را برای همیشه تغییر میدهد.
موفقیت در تعمیرات اساسی: اقدامات اجرایی و فنی پیش از آغاز عملیات؛ امیر ملکنیازی
مدیریت تعمیرات اساسی یکی از اقدامات چندوجهی و عمدتاً پیچیدهای است که صنایع تجهیزمحور در دوران حیات خود با آن مواجه میشوند. در ابتدا ممکن است به نظر برسد که پروژههای تعمیرات اساسی، عملیاتی منحصر به بخش نگهداشت سازمان است و سایر بخشها را درگیر نمیکند؛ اما واقعیت چیز دیگری است. پروژههای تعمیرات اساسی تمام بخشهای سازمان را متأثر میسازد و منابع آنها را مصرف میکند و اگر همکاری بخشهای سازمان با یکدیگر کامل و همهجانبه نباشد، اهداف تعمیرات اساسی (یا حداقل بخشی از اهداف) تحقق نخواهد یافت.
تدوین و ارزیابی نظامنامۀ مدیریت داراییهای فیزیکی؛ ناصر محمدیجلالی، مهدی محبی، اباذر اخوانبهابادی
از سیستم مدیریت داراییها برای هماهنگی، هدایت و کنترل فعالیتهای مدیریت داراییها توسط سازمان استفاده میشود. همچنین میتواند کنترل ریسک را بهبود دهد و تضمین کند که اهداف مدیریت داراییها بر اساسی منسجم حاصل شوند. بااینحال، همۀ فعالیتهای مدیریت داراییها نمیتوانند در سیستم مدیریت داراییها گنجانده شود. توصیه میشود جنبههایی مانند رهبری، فرهنگ، انگیزه و اخلاق که قادرند تأثیری شگرف بر دستیابی به اهداف مدیریت داراییها داشته باشند، توسط سازمان با استفاده از تمهیدات برونی سیستم مدیریت داراییها مدیریت شوند.
ایجاد و توسعۀ برنامهریزی و زمانبندی فعالیتهای نگهداشت؛ مبین نادری
طی برگزاری دورههای آموزشی «برنامهریزی و زمانبندی فعالیتهای نگهداشت»، برخی از شرکتکنندگان با وجود رضایت از محتوای آموزشی و نوع آموزش و بهروزبودن مطالب و یادگیری اصول و مفاهیم برنامهریزی و زمانبندی مؤثر فعالیتهای نگهداشت، دچار نوعی حس یأس و سرگشتگی بودند. این احساس از آنجا ناشی میشد که این افراد خود را در پیادهسازی سیستم برنامهریزی و زمانبندی مؤثر طبق آنچه فراگرفته بودند، ناتوان میدیدند. طی صحبتهایی که با این دسته از شرکتکنندگان در طی این دورهها و حاشیه آنها داشتم و تجاربی که از پیادهسازی سیستم برنامهریزی مؤثر به دست آورده بودم، به مجموعه دلایلی دربارۀ این ناتوانی رسیدم که در این مقاله از آنها با نام «چالشهای پیادهسازی برنامهریزی و زمانبندی مؤثر فعالیتهای نگهداشت» نام برده شده است...
کنترل قاتلان خاموش مدیریت داراییها؛ یوهان استیمی، گراهام فوگل
اینکه ذینفعان سازمانی به این درک رسیدهاند که مدیریت داراییها (AM) اهمیت دارد و نیازمند تمرکز استراتژیک و یکپارچگی است، پیشرفتی بسیار چشمگیر محسوب میشود. البته اینکه سازمانها تمایل استراتژیک داشته باشند، بهخودیخود به دستیابی به اهداف استراتژیک نمیانجامد. متخصصان مدیریت داراییها درست با همان چالشهایی در اجرای استراتژی مواجهاند که همتایانشان در دیگر کسبوکارها با آنها مواجهاند. توانایی سازمانها در اجرای موفقیتآمیز مهمترین اهداف استراتژیکشان، بیشازپیش به وجه تمایزی بسیار مهم تبدیل شده است. بخش اول این نوشتار که در شمارۀ پیشین (تابستان 1395) منتشر شد، سازوکار اجرای استراتژی مدیریت داراییها (AMSEEM) را معرفی کرد؛ سازوکاری کاربردی که باید به بخشی از دیاِناِی و رویههای عملیاتی استاندارد سازمان تبدیل شود. بخش دوم این مثاله نیز به عملیاتیکردن کاربردی هریک از این فرایندها میپردازد و پیادهسازی واقعی AMSEEM در یک کارخانهٔ بسیار بزرگ تولید مواد شیمیایی را واکاوی میکند.
مفاهیم یادگیری بزرگسالان در صنعت؛ دنی واترز
وقتی در دانشگاه در رشتۀ مدیریت ساخت و تولید درس میخواندم، «قدرت سیالات» یکی از درسهای اختیاری بود که آن را نگرفتم. آن موقع علاقهای به سیستمهای هیدرولیک و پنوماتیک نداشتم. اما در اولین کارم در زمینۀ تولید، رئیسم استعفا داد و یک پروژۀ ساخت نمونۀ اولیه تراکتور کشاورزی را که با استفاده از سیستم هیدرولیک کار میکرد و هنوز تکمیل نشده بود، برای من باقی گذاشت. مالک این شرکت کوچک نمیدانست که من چه کارهایی را بلد نیستم و انتظار داشت که من این نمونۀ اولیه را تکمیل کنم و کار تولید تراکتورها را شروع کنم. آنجا بود که «آمادگی» یادگیری هیدرولیک را پیدا کردم...
حالا نمیشود همه با هم کنار بیاییم؛ پل لوئلین
«حالا نمیشود همه با هم کنار بیاییم؟» من که پنجمین فرزند از 8 فرزند بودم، یادم میآید که این جمله تکیهکلام مادرم بود. با وجود چهار برادر بزرگتر، هیچوقت نمیشد که ما مثل بچه آدم با هم کنار بیاییم. حالا من در مقام مدرس قابلیتاطمینان داراییها به سراسر کشور سفر میکنم و آموزشهای درونسازمانی به کارکنان واحدهای نگهداشت و بهرهبرداری ارائه میکنم. در طی این جلسات آموزشی، اغلبِ این افراد که بیشتر عمرشان را در کارگاههای تولیدی میگذرانند، طوری با من صحبت میکنند که انگار در دنیایی متفاوت زندگی میکنم. «هر چیزی که دربارۀ قابلیتاطمینان داراییها میگویی عالی است، اما وظیفۀ ما این است که محصول را آمادۀ عرضه کنیم. ما زمان نداریم تا تمام این بهترین شیوهها را که دربارهاش صحبت میکنیم، انجام دهیم.»
کاربرد روش RCA برای تعیین اقدامات اصلاحی در فیدرها؛ احسان رزاززاده، رضا باوفاطوسی، محمدحسین مشکینی، احسان جواهری
تحلیل اطلاعات خاموشیهایی که در نرمافزار ثبت حوادث شرکت توزیع برق مشهد ثبت شده است نشان میدهد که اصلیترین خاموشیها ناشی از وقفههای ناخواستۀ فیدرهای فشار متوسط است. گروههای سرویس و نگهداری شبکههای فشار متوسط معمولاً بر اساس برنامههای زمانبندی و طبق اولویت نسبت به بازدید و رفع معایب اقدام میکنند؛ اما بررسیهای کارشناسی نشاندهندۀ این واقعیت مهم است که از بین تعداد زیاد فیدرهای فشار متوسط، معمولاً بیشترین خاموشیها متعلق به تعداد محدودی از فیدرهاست. لذا با توجه به محدودیت منابع مالی، شناسایی فیدرهایی که بیشترین سهم را در ایجاد وقفههای ناخواسته دارند، ضروری است تا با انجام اقدامات اصلاحی لازم در شبکههای این فیدرها، شاخص سایدی (SAIDI) بهصورت بهینه و مؤثر کاهش یابد. لذا ابتدا با استفاده از «اصل پارتو» فیدرهایی که بیشترین سهم را در ایجاد وقفههای ناخواسته دارند، شناسایی کردیم و سپس با کاربرد روش RCA، اقدامات اصلاحی لازم در شبکه را انجام دادیم.
تحلیل ریشهای علل سانحه در توربوپمپ با کمک پایش پیوستۀ وضعیت؛ فردین راشدی، موسی قاسمی
این مقاله با هدف آشنایی با ریشهیابی عوامل بروز سانحه در توربوپمپ با کمک سیستم پایش پیوسته وضعیت بر اساس تجربیات کسبشده از توربوپمپ شماره 20A واحد آب، برق و بخار شرکت پالایش نفت آبادان تهیه شده است. این توربوپمپ که برخوردار از برترین فناوریها و طراحی روز دنیاست، متشکل از یک توربین بخاری و یک پمپ سانتریفیوژ است که فرآیند انتقال گشتاور از توربین به پمپ نیز بهواسطه یک جعبهدندۀ کاهنده انجام میگردد. روز پنجشنبه 3 دی 1394، برق دچار نوسان میشود و رأس ساعت 17 و 30 دقیقه، الکتروموتور پمپ برقی که آبخنک تجهیزات واحدهای عملیاتی شرکت پالایش نفت آبادان را تأمین میکرد، تریپ میخورد و از خط خارج میشود. در این وضعیت اضطراری، بهرهبردار شیفت روز در عرض 10 دقیقه پمپ بخاری را که بیش از یک سال بود از آن استفاده نشده بود، بدون آمادهسازی اولیه و بدون هماهنگی با گروههای تخصصی تعمیراتی راهاندازی میکند. نیم ساعت بعد، ساعت 18، شیفت عوض میشود و بهرهبردار بعدی جایگزین میشود که از همهچیز بیخبر است. دو ساعت بعد، یعنی رأس ساعت 20، این پمپ بخاری نیز آسیب میبیند...